Przywrócenia „terroru praworządności na rzekach” i powrotu gospodarki wodnej do Ministerstwa Klimatu i Środowiska! Do tego wzywali liderzy i liderki KRR (Koalicja Ratujmy Rzeki) oraz innych organizacji, które spotkały się pod kancelarią premiera. Domagają się od rządu Tuska przestrzegania prawa i dotrzymania przedwyborczych obietnic.
KRR, Siostry Rzeki i pozostałe organizacje ponowiły swój wcześniejszy apel o przywrócenie nadzoru resortu środowiska nad działem administracji rządowej Gospodarka wodna oraz respektowanie wyroków sądowych na rzekach. Aktywiści i aktywistki, wśród których znajduje się wiele świetnie wykształconych ekspertek i ekspertów od wody, oczekują m.in. wstrzymania regulacji Odry. Prowadzenie prac na Odrze wbrew orzeczeniom sądów przeczy praworządności, tak bliskiej premierowi Donaldowi Tuskowi i całej Koalicji 15. Października.
– „Wiceminister Gróbarczyk z PiS, zarządzając gospodarką wodną w Ministerstwie Infrastruktury, publicznie lekceważył prawomocne postanowienia WSA i NSA nakazujące od marca 2024 wstrzymanie prac budowlanych na rzece i tworzył parasol dla instytucji państwowych do łamania prawa” – mówi Jacek Bożek z Klubu Gaja.
Przywracanie praworządności na rzekach nie dotyczy tylko Odry
– „Podobnie trwa, od wielu lat, wydawanie środków publicznych na przygotowywania zapory na Wiśle w Siarzewie, mimo braku prawomocnej decyzji środowiskowej” – dodaje Justyna Choroś, liderka Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków.
Koalicja Ratujmy Rzeki od lat sprzeciwia się przekształcaniu Odry w kanał żeglowny pod pretekstem ochrony przeciwpowodziowej.
– „Od początku krytykowałyśmy program Banku Światowego motywowany rzekomym umożliwieniem pływania lodołamaczy. Szczególnego znaczenia nabrał ten postulat po katastrofie na rzece w 2022 r, gdy naukowcy byli zgodni, że kanalizacja rzeki pogłębiła zniszczenie ekosystemu. Ten sprzeciw dotyczy też budowy kolejnej nieracjonalnej ekologicznie i ekonomicznie zapory na Wiśle” – mówi Cecylia Malik z Sióstr Rzek.
📢Rzeki🌊to nie infrastruktura, rzeki to natura🌊🌿🐟🐌! Pod takim hasłem wraz z @SiostryRzeki przyszliśmy dziś pod KPRM i na ręce @donaldtusk złożyliśmy pismo, w którym wzywamy do przywrócenia „terroru praworządności” na Odrze i powrotu gospodarki wodnej do @MKiS_GOV_PL pic.twitter.com/ngevW7cVZZ
— Ratujmy Rzeki / Save the Rivers (@RatujmyRzeki) February 1, 2024
Po pierwsze – praworządność. „Domagamy się przestrzegania prawa przez nowe władze!”
– „Od sądowego nakazu wstrzymania prac regulacyjnych na Odrze granicznej minął rok, a roboty nadal trwają. Protestowaliśmy, kiedy wiceminister Gróbarczyk nazywał wyroki sądów administracyjnych idiotycznymi i odmawiał ich wykonania. Nie rozumiemy, dlaczego deklarująca praworządność Koalicja 15 października idzie w jego ślady” – tłumaczył przed konferencją Radosław Gawlik, były wiceminister środowiska, ekspert Koalicji do spraw polityki wodnej.
Liderzy i liderki KRR i innych organizacji zwracają się do premiera Donalda Tuska o pilne przeniesienie kompetencji zarządzania wodami z Ministerstwa Infrastruktury do Ministerstwa Klimatu i Środowiska.
– „Tylko to pozwoli na sprawną realizację zapowiadanych przed wyborami expose działań, mających na celu ochronę i poprawę kondycji zasobów wodnych naszego kraju oraz odejście od „betonowego dziedzictwa” pozostawionego przez rządy PiS” – przekonuje Jacek Engel z Fundacji Greenmind.
– „Wbrew narracji PiS, zasoby wodne to nie infrastruktura, a rzeki to nie barkostrady. Polkom i Polakom należy się dostęp do czystej wody i dlatego musimy ją traktować, jako wrażliwy na zmiany klimatu element środowiska. Przez lata dział administracji rządowej gospodarka wodna był w kompetencji ministra środowiska i tylko takie rozwiązanie pozwoli na sprawną realizację “wodnych” deklaracji wyborczych Koalicji 15 października” – zauważa Roman Konieczny, wieloletni pracownik IMGW, ekspert Koalicji ds. zarządzania wodami i ochrony przeciwpowodziowej.
Rzeka to nie infrastruktura, rzeka to natura
Trzymamy premiera za słowo i jutro, w samo południe pod KPRM wręczymy mu list ws. przywrócenia praworządności na Odrze (gdzie mimo wyroków sądu trwają) i powrotu wody 🌊z @MI_GOV_PL
do @MKiS_GOV_PL@donaldtusk @hennigkloska @ARudke@FaktyTVN @tvn24 @TerazSrodowisko @ZielWiad pic.twitter.com/QTxlSJRuWW— Ratujmy Rzeki / Save the Rivers (@RatujmyRzeki) January 31, 2024
List otwarty do Premiera Donalda Tuska w sprawie zarządzania zasobami wodnymi
Szanowny Panie Premierze,W trosce o przyszłość naszych rzek i całego środowiska naturalnego zwracamy się do Pana z apelem o pilne przeniesienie kompetencji zarządzania wodami z Ministerstwa Infrastruktury do Ministerstwa Klimatu i Środowiska. Dział administracji rządowej „gospodarka wodna” powinien być nadzorowany przez ministra właściwego ds. środowiska.
Tylko to pozwoli na sprawną realizację zapowiadanych przed wyborami i w Pańskim expose działań, mających na celu ochronę i poprawę kondycji zasobów wodnych naszego kraju.
Przez lata, również w okresie rządów koalicji PO-PSL (2007-2015) ministrem właściwym ds. gospodarki wodnej był minister środowiska. Prawo i Sprawiedliwość całkowicie podporządkowało cele gospodarki wodnej utylitarnym celom żeglugi śródlądowej, przesuwając ten dział najpierw do Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, a po jego likwidacji – do Ministerstwa Infrastruktury. Skutek takiego podejścia to pogarszający się stan naszych wód powierzchniowych – obecnie stan 98,9% polskich rzek nie spełnia wymaganych norm. Emanacją degradacji rzek była śmierć ponad 200 milionów ryb, małż, ślimaków w Odrze latem 2022 r. Jak czytamy w raporcie NIK podsumowującym działania instytucji publicznych w czasie katastrofy na Odrze „kryzys obnażył brak troski państwa o stan wód”.
Nie może być inaczej, skoro działania i związane z tym wydatki Ministerstwa Infrastruktury oraz podległego mu Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie koncentrowały się na regulacjach rzek i inwestycjach służących żegludze, a nie ochronie wód. Niestety mamy wrażenie, że po zmianie władzy sprawy idą w podobnym kierunku – zwracaliśmy już na to uwagę rządzącej Koalicji komentując wydatki w dziale 22 Gospodarka wodna planowane przez Ministerstwo Infrastruktury w budżecie na 2024 r.
Panie Premierze,
W dobie katastrofy klimatycznej Polki i Polacy nie potrzebują “wodnych barkostrad” za 200 mld zł, ani zapór na Wiśle i Odrze. Potrzebujemy odtwarzania mokradeł, zdrowych rzek i jezior, potrzebujemy dostępu do czystej wody. Realizacja zobowiązań Koalicji 15 października dotyczących renaturyzacji ekosystemów wodnych, czy monitoringu i poprawy jakości wody w rzekach wymaga zdecydowanych reformatorskich rozwiązań. Bez radykalnych zmian organizacyjnych, bez nowych liderów nie uwikłanych w dotychczasową betonową gospodarkę wodną ministra Marka Gróbarczyka i jego środowiska, nie da się przeprowadzić reformy polityki wodnej państwa. Bez niej władza wodna, będzie kontynuować realizację megalomańskich hydrobetonowych kontraktów rodem z ubiegłego wieku. A społeczeństwo zamiast czystej wody będzie miało kolejne rzeczne katastrofy.
Panie Premierze,
Liczymy, że podobnie jak w sprawie Lasów Państwowych, osobiście zainicjuje Pan zmiany wzarządzaniu krajowymi zasobami wodnymi. Pierwszy krok w reformie gospodarki wodnej jest prosty, wymaga jedynie woli politycznej i Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów wydanego na podstawie art. 33 ustawy o Radzie Ministrów.
Dlatego jako Koalicja Ratujmy Rzeki, skupiająca 53 organizacje pozarządowe i kilkadziesiąt członkiń i członków indywidualnych (naukowcy, eksperci, aktywiści, artyści) apelujemy o bezzwłoczne przywrócenie nadzoru nad działem administracji rządowej gospodarka wodna do kompetencji ministra klimatu i środowiska. W ten sposób planowanie, zarządzanie, monitoring i ochrona wód znajdą się w jednym resorcie i zostaną oddzielone od gospodarczego korzystania z wód.
W przypadku zainicjowania rzeczywistych zmian Koalicja deklaruje współpracę z nową „władzą wodną” i udział w reformowaniu gospodarowania wodami w naszym kraju.
Z wyrazami szacunku
W imieniu Koalicji Ratujmy Rzeki:
Fundacja EkoRozwoju – Krzysztof Smolnicki, Prezes;
Fundacja Greenmind – Jacek Engel, Prezes Zarządu;
Fundacja WWF Polska – Piotr Nieznański, Ekspert ds. polityki środowiskowej;
Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków – Justyna Choroś, Liderka zespołu zmian systemowych i rzecznictwa;
Sekcja Przyjaciół Raby Koła Raba Polskiego Związku Wędkarskiego – Paweł Augustynek Halny, Przewodniczący;
Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA – Radosław Gawlik, Prezes;
Stowarzyszenie Ekologiczno-Kulturalne Klub Gaja – Jacek Bożek, Prezes;
Towarzystwo na rzecz Ziemi – Karol Ciężak, Członek Zarządu;
Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć – Rafał Rykowski, Specjalista ds. komunikacjiWarszawa, dn. 15 stycznia 2023 r.