80 organizacji społecznych z całej Polski zaapelowało do posłanek i posłów o odrzucenie „Lex knebel”. Taki przydomek zyskała budząca kontrowersje rządowa nowelizacja tzw. ustawy ocenowej, którą już w czwartek zajmą się posłowie i posłanki z sejmowej Komisji Ochrony Środowiska.
– „W trakcie posiedzenia komisji posłowie i posłanki zdecydują o tym, czy przepuścić do dalszych prac katastrofalny dla zrównoważonego rozwoju Polski projekt. W tym kształcie nowelizacja da obecnemu, ale także każdemu kolejnemu rządowi wolną rękę w forsowaniu arbitralnie wybranych inwestycji całkowicie poza kontrolą społeczną i bez oglądania się na ochronę środowiska” – mówi Adrian Chochoł, prawnik z Fundacji Frank Bold.
Dlatego 80 organizacji z całej Polski, zajmujących się na co dzień ochroną środowiska i kwestiami społecznymi, zaapelowało do posłanek i posłów zasiadających w Komisji Ochrony Środowiska o odrzucenie nowelizacji tzw. ustawy ocenowej w całości.
Posłanka @AnnaPaluchSejm z @pisorgpl czyta kolejne poprawki dorzucone dzisiaj do #LexKnebel. No i mamy kolejne KURIOZUM tej nowelizacji. Otóż – nowela odnosi się do prawa, które nie obowiązuje, lecz jest dopiero ustalane w komisjach sejmowych… Absurd goni absurd. pic.twitter.com/sU7Dc96OyK
— Pracownia Bystra (@PracowniaBystra) July 6, 2023
Zwracają m.in. uwagę, że „Lex knebel” nie przewiduje konsultacji z okolicznymi mieszkańcami czy właścicielami gruntów na terenie planowanej inwestycji, którą rząd na podstawie uznaniowych kryteriów uzna za “strategiczną”. Takie „strategiczne” inwestycje będzie można realizować także wbrew woli samorządu i wbrew istniejącym miejscowym planom zagospodarowania przestrzennego.
– „Miejsce ‚Lex knebel’ jest w koszu. Rząd w zaciszu swoich gabinetów postanowił rozmontować system bezpieczników, którymi ludzie mogli się bronić przed szkodliwymi inwestycjami. W ten sposób mówi ludziom: bez żadnego trybu zbudujemy wam za oknem autostradę, powiększymy kopalnię czy utworzymy składowisko niebezpiecznych odpadów” – mówi Krzysztof Cibor z Greenpeace.
Jak podkreślają w apelu organizacje, “Lex knebel” to również kolejne pole konfliktu między Polską a Unią Europejską ze względu na niezgodność planowanych przepisów z prawem unijnym.
– „Nowelizacja wprost łamie unijną tzw. dyrektywę siedliskową, co doprowadzi do demontażu systemu ochrony przyrody w ramach sieci Natura 2000 w Polsce. Co więcej, jest wbrew ramowej dyrektywie wodnej – projekt dopuszcza wystąpienie negatywnego wpływu na cele środowiskowe dotyczące wód. Wykluczenie społeczeństwa z procesu inwestycyjnego i ograniczenie jego prawa do sądu to z kolei złamanie konwencji z Aarhus. Po raz kolejny rządzący wywołują konflikt z ludźmi i przyrodą na poziomie lokalnym, jak i unijnym” – mówi Radosław Ślusarczyk z Pracowni na rzecz Wszystkich Istot.
– „Ponadto ‚Lex knebel’ umożliwia bardzo szerokie, niemal dowolne stosowanie zasad, które zgodnie z przepisami unijnymi powinny być bardzo rzadkimi odstępstwami w naprawdę wyjątkowych sytuacjach” – dodaje Marek Elas z Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków.
#LexKnebel: katastrofalny dla zrównoważonego rozwoju Polski projekt został skierowany z komisji do głosowania w #Sejm. Ta nowelizacja da rządowi wolną rękę w forsowaniu arbitralnie wybranych inwestycji całkowicie poza kontrolą społeczną i bez oglądania się na ochronę środowiska. pic.twitter.com/As75KzOuwz
— Fundacja Frank Bold (@FrankBold_PL) July 6, 2023
Organizacje podkreślają także skandaliczny w ich ocenie przebieg prac nad nowelizacją ustawy ocenowej. Choć była ona poddana publicznym konsultacjom wiosną 2022 r., to kontrowersyjne rozwiązania pojawiły się w niej dopiero w marcu 2023 r. Proponowane przepisy opublikowano dopiero w dniu przekazania projektu do Sejmu.
– „Nowelizacja zawiera napisane niedbale przepisy, które ujrzały światło dzienne dopiero w momencie ich przekazania do prac sejmowych. Niech o skali ich kontrowersyjności świadczy to, że w bardzo krótkim czasie tak wiele organizacji zmobilizowało się, by zaprotestować przeciw nowelizacji” – komentuje dr Olga Kazalska z WWF Polska.
Pełna treść apelu oraz lista podpisanych pod nim organizacji dostępna jest tutaj.