265 organizacji społecznych wzywa chińskie podmioty państwowe do zapewnienia, że wsparcie finansowe związane z Covid-19 nie zostanie udzielone projektom szkodliwym.
29 kwietnia BankTrack dołączył do 265 organizacji społecznych z całego świata apelujących do chińskich władz. Organizacje wzywają chiński rząd oraz instytucje państwowe (w tym banki) do zapewnienia, że pomoc finansowa związana z Covid-19 dla projektów należących do inicjatywy „Jeden pas, jedna droga”(1) popłynie jedynie do zagranicznych inwestycji wysokiej jakości, które spełniają restrykcyjne kryteria dotyczące ochrony ludzi i środowiska. Adresatami są między innymi Industrial and Commercial Bank of China (ICBC), China Development Bank, Export-Import Bank of China, Bank of China, China Construction Bank oraz Agricultural Bank of China, wraz z Chińską Komisją Nadzoru Bankowego i Ubezpieczeniowego oraz niektóre rządowe ministerstwa.
W lutym 2020 Chińskie Ministerstwo Handlu wraz z China Development Bank wspólnie wydały „Zawiadomienie dotyczące sytuacji związanej z pandemią COVID-19 oraz rozwojem usług finansowych wspierających wysokiej jakości wspólne prace budowlane inicjatywy Jeden pas, jedna droga”. (2) Zawiadomienie to stworzyło mechanizm kierowania finansowania projektów Jeden pas, jedna droga, które zostały dotknięte efektami pandemii. Powierza on lokalnym przedstawicielstwom handlowym i centralnie sterowanym przedsiębiorstwom państwowym zadanie zbierania informacji na temat zagranicznych projektów, na które wpłynął kryzys wywołany COVID-19 oraz przekazywania tych informacji China Development Bank. Następnie bank będzie rozważał udzielenie finansowania projektom, w celu ich wznowienia.
Zasadniczo w zawiadomieniu stwierdza się, że do otrzymania pomocy finansowej związanej z Covid-19 mogą się kwalifikować projekty, które są „wysokiej jakości”, „zgodne z prawem” i odznaczają się „kontrolowanym ryzykiem”.
Projekty mogą zaszkodzić ludziom i środkowisku
W swoim oświadczeniu organizacje społeczne wyraziły obawy dotyczące 60 projektów, które nie powinny zostać zakwalifikowane do finansowania ze względu na ryzyko i kontrowersje widoczne na długo przed wybuchem pandemii. Ich realizacja przyniosłaby szkody lub zniszczenie lasów, środowiska morskiego, pustyni, rzek lub innych, coraz bardziej wrażliwych i do tej pory nienaruszonych ekosystemów. Mogłaby także zaszkodzić ludziom, którzy od nich zależą. Inwestycje te mają bezpośredni wpływ na lokalne środowiska, społeczności i ich źródła utrzymania.
Oświadczenie określa również 10 konkretnych zasad, których wdrożenie, zapewniłoby „dobrą jakość” projektów. Należą do nich między innymi: zapewnienie wiarygodnych, solidnych ocen oddziaływania na środowisko, otrzymanie uprzedniej świadomej zgody od osób dotkniętych projektem, zobowiązanie się do nieoddziaływania na kluczowe obszary różnorodności biologicznej oraz zapewnienie zgodności z prawami międzynarodowymi i najlepszymi praktykami, a także chińskimi normami zielonego finansowania.
Szemrane Biznesy na Jedwabnym Szlaku
Zawiadomienie Ministerstwa Handlu i China Development Bank uwypukla wyjątkową rolę, jaką ten ostatni miałby odgrywać w dostarczaniu pomocy związanej z Covid-19. Niemniej jednak wiele różnych chińskich instytucji finansowych aktywnie wspiera zagraniczne projekty i rozwój inicjatywy Jeden pas, jedna droga. W związku z tym oświadczenie zawiera postulat, aby kryteria służące identyfikacji projektów „wysokiej jakości” oraz lista projektów wysokiego ryzyka odgrywały ważną rolę także dla tych instytucji. Chińskie podmioty państwowe i instytucje finansowe mogą pełnić istotną funkcję w wypełnieniu zobowiązań Chin do budowy „Zielonej Inicjatywy Pasa i Szlaku”.
Na liście projektów, które nie powinny być uprawnione do pomocy finansowej z tytułu Covid-19, znajdują się inicjatywy określone na stronie BankTrack jako „Szemrane Biznesy”:
- Tartak i Fabryka Papieru w Amazar i przejście graniczne Loguhe-Pokrovka, Rosja: projekt ten zniszczy ważne miejsca różnorodności biologicznej, doprowadzi do wylesiania oraz dewastacji zasobów i niszczenia ważnych ekosystemów wodnych, od których zależy pozyskanie środków do życia przez lokalną ludność, między innymi rdzenny lud Ewenków.
- Projekt elektrowni wodnej w Batang Toru, Indonezja: tama spowoduje ryzyko wyginięcia najbardziej zagrożonego gatunku człekokształtnych na świecie – orangutanów Tapanuli oraz będzie miała silny wpływ na łowiska i ekologię rzeki. Mimo tego, że projekt jest nazywany „zielonym”, tama wyemituje istotną ilość gazów cieplarnianych, przyczyniając się do zmian klimatu.
- Wschodnioafrykański rurociąg ropy naftowej, Uganda i Tanzania: rurociąg stwarza poważne problemy społeczne, takie jak wykupywanie ziemi na wielką skalę i przesiedlenia. Wywiera także negatywne skutki na tych, których źródła utrzymania stanowią rolnictwo i rybołówstwo. Co więcej, rurociąg niesie ogromne, narastające zagrożenia środowiskowe dla chronionych siedlisk dzikiej flory i fauny, a także ryzyko skażenia i degradacji wód słodkich. Ilość ropy transportowanej rurociągiem skutkowałaby o wiele większymi emisjami CO2 niż te łącznie wytwarzane przez Ugandę i Tanzanię.
- Elektrownia węglowa w Lamu, Kenia: stare miasto Lamu wpisane jest na listę światowego dziedzictwa UNESCO, a elektrownia węglowa stwarza poważne ryzyko dla wrażliwego środowiska morskiego Lamu, co z kolei wyrządziłoby szkodę rybołówstwu i turystyce. Co więcej, sama elektrownia przekroczyłaby wszystkie obecne emisje Kenii z paliw kopalnych i byłaby jednym z podmiotów wytwarzających największą ilość emisji gazów cieplarnianych na całym kontynencie afrykańskim.
- Kopalnia miedzi w Rio Blanco, Peru: projekt Rio Blanco stał się miejscem wielu aktów przemocy. Zabito czterech przywódców społecznych oraz trzech pracowników spółki. Istnieją też dowody na to, że po protestach przeciwko wydobyciu, ludzie byli zatrzymywani i torturowani przez służby ochrony kopalni.
Jako że świat boryka się ze skutkami zmian klimatu, a obecnie także pandemii Covid-19, teraz szczególnie ważne jest znalezienie płaszczyzny porozumienia w dążeniu do wzajemnie korzystnej, zrównoważonej i wspólnej przyszłości. Globalne podmioty pragnące ustabilizować i ożywić gospodarkę powinny upewnić się, że pomoc finansowa związana z Covid-19 dotyczy projektów i inwestycji, które mają pełne poparcie i służą lokalnym społecznościom, są zgodne z międzynarodowymi normami i najlepszymi praktykami, a także chronią coraz bardziej wrażliwe światowe ekosystemy.
Oświadczenie dostępne jest tutaj.
- Ministerstwo Handlu i China Development Bank (2020) #61, Zawiadomienie służbowe o pomocy dla wysokiej jakości inwestycji współpracujących z projektem „Jeden Pas Jeden Szlak” poprzez wykorzystanie roli finansowania rozwoju projektów w odpowiedzi na wybuch pandemii COVID-19.
- „Jeden Pas i Jedna Droga” (ang. „One Belt One Road”) lub „Inicjatywa Pasa i Szlaku” (ang. „The Belt and Road Initiative”) – współczesna inicjatywa władz Chińskiej Republiki Ludowej mająca na celu reaktywację Jedwabnego Szlaku. Została przedstawiona jako strategiczny projekt ekonomiczny i inicjatywa polityczna przez przewodniczącego Xi Jinpinga w 2013 roku