Patrząc na system finansowy, wielu ludzi skupia się na bankach komercyjnych. Banki – definiowane jako depozytariusze – są w rzeczywistości tylko jednym z wielu, różnych rodzajów finansowych pośredników. Zwracają one szczególną uwagę, ponieważ tworząc depozyty, mogą przy utrzymaniu równowagi finansowej pożyczać pieniądze, a zatem wykorzystują swoją przewagę, udzielając kredytów, w odróżnieniu od instytucji, które nie tworzą depozytów. Model biznesowy banku jest dobry dla niektórych rodzajów finansów. W tym krótkim artykule zamieszczam swoje zdanie na temat roli banków w rozwoju i wspieraniu zrównoważonej gospodarki. Omawianie wspomnianej roli jest pierwszą z kluczowych kwestii opracowanych przez grupę wysokiego szczebla UE (HLEG) w sprawie zrównoważonej gospodarki.
Banki przeważnie przewodzą w ocenie ryzyka kredytowego, szczególnie dla dużej grupy mniejszych kredytobiorców, a co za tym idzie, im bardziej jednorodne ryzyko, tym dla nich lepiej. Banki dominują w udzielaniu kredytów hipotecznych i pożyczek dla sektora MŚP, nawet jeśli istnieje wiele instytucji niebankowych, które również działają w tych sektorach. Te ostatnie często są bardziej konkurencyjne dzięki temu, że wpadają w nisze ryzyka kredytowego, np. poprzez duże kredyty hipoteczne. Banki inwestycyjne lub podobne rodzaje banków deponujących odgrywają bardzo ważną rolę, szczególnie w organizowaniu dużych kredytów korporacyjnych lub pomagając kredytobiorcom w emisji obligacji lub akcji. Biorąc pod uwagę ich zalety, które pełnią kluczową rolą w tworzeniu kredytów, korzystne są również długoterminowe pożyczki. Jednak ich źródła finansowania – depozyty i stosunkowo krótkoterminowe zadłużenie – oznaczają, że nie są one idealne w przeciwieństwie do posiadaczy długoterminowych aktywów. Po wygenerowaniu długoterminowych pożyczek, bank byłby idealnym gwarantem lepszych kredytów, które mają być finansowane przez zbywalne papiery dłużne. Mogą również w inny sposób sprzedawać te pożyczki. Jeśli taki proces byłby możliwy, zwiększyłoby to bilans banku w celu stworzenia większej liczby kredytów.
Posiadacze długoterminowych aktywów to przeważnie przedsiębiorstwa ubezpieczeniowe, fundusze emerytalne oraz inne instytucje oszczędnościowe. Zazwyczaj chcą one trzymać obligacje (o wysokiej jakości kredytowej) lub akcje bardziej niż pożyczki, dlatego proces sekurytyzacji najlepszych jakościowo pożyczek bankowych może z powodzeniem dopasować długoterminowe aktywa z ich posiadaczami.
Banki utrzymują się z kredytów komercyjnych, przy których ryzyko uzasadnia zwrot, ale najczęściej nie przekracza związanej z tym tolerancji banku. Panuje opinia, że w przypadku wyższego ryzyka kapitał własny jest bardziej odpowiedni niż dług, a banki zazwyczaj nie przyjmują udziałów kapitałowych i utrzymują w posiadaniu wyłącznie instrumenty kapitałowe będące przedmiotem obrotu jedynie w ramach innej działalności rynkowej (np. w celu wyceny rynku lub zabezpieczenia instrumentów). Niektóre banki są instytucjami użyteczności publicznej, ale większość z nich nie jest – podobnie jak firmy handlowe. Banki zwykle nie uważają, że ich rola przy wyborze kredytów oparta jest na czynnikach politycznych lub społecznych.
Więc jak możemy wpłynąć na to, aby finanse miały na celu zrównoważoną gospodarkę, a nie tylko krótkoterminowe nagrody, które nie są trwałe? Banki reagują na wiele czynników. Są wśród nich:
Klienci i popyt na kredyty.
Jeśli aktywa trwałe wymagają finansowania, ktoś musi być skłonny pożyczać. Nie możemy oczekiwać, że banki pożyczą, jeśli nie ma skutecznego popytu na pożyczanie. Zaskoczeniem wielu inwestorów jest obecnie brak ekologicznych możliwości inwestycyjnych.
Inwestorzy i reputacja.
Gdy banki traktują poważnie czynniki środowiskowe, społeczne i polityczne, to przeważnie chodzi im o ich reputację. Nawet przy orientacji czysto komercyjnej naciski polityczne i społeczne mają wpływ na reputację i nie należy ich zbyt pozornie oceniać.
Bankom byłoby najlepiej wprowadzać lepsze kredyty finansowane przez rynkowe dłużne papiery wartościowe. Jednak reakcja banku na taką presję, niezależnie od tego, jak szlachetna była intencja, nie ulega przeobrażeniom, chyba że bank jest właścicielem i siłą napędową głównych jednostek biznesowych, co ma miejsce, gdy naciski stają się bardziej bezpośrednio komercyjne. Taka sytuacja ma miejsce jedynie, gdy naciski na bank stają się bardziej komercyjne.
Ryzyko i regulacja.
Ryzyko związane z czynnikami ESG, a zwłaszcza klimatem, jest niedoceniane. W ciągu ostatnich kilku lat organy nadzoru zaczęły wskazywać realne ryzyko związane z osieroconymi aktywami i innymi źródłami. Problem polega na tym, że takie zagrożenia są nadal postrzegane przez wiele osób jako długoterminowe, ale nie są to zagrożenia długoterminowe wyłącznie: nowe rozwiązania techniczne stają w obliczu potencjalnych poważnych zakłóceń w sektorach takich jak energetyka, transport i budownictwo. Może to doprowadzić do bardzo znaczących zagrożeń krystalizujących się w ciągu trzech lub pięciu lat. Oprócz tego, rządy i decydenci na całym świecie mają rozpocząć realizację paryskiej umowy, co może spowodować wiele nieoczekiwanych nowych niebezpieczeństw.
Zysk.
Istnieje mnóstwo możliwości zarabiania (i utraty) pieniędzy poprzez finansowanie przejścia do bardziej zrównoważonej gospodarki. Nadal spadają ceny nowych technologii, takich jak ogniwa słoneczne, komputerowa moc obliczeniowa, inteligentne oprogramowanie. Jednocześnie wzrasta ich wydajność.Wiele innych branż zaopatruje bezpośrednio poszkodowanych, a zatem będzie uczestniczyć w ryzyku i możliwościach. Banki od tysięcy lat finansowały znaczące zmiany w strukturze gospodarczej. Pojedyncze firmy niekoniecznie z powodzeniem będą przewidywać zmiany, ale w systemie kapitalistycznym ci, którzy – dzięki szczęściu lub rozsądkowi – mają rację bytu, mogą szybko rosnąć (myśl Microsoft, Apple, Google), a ci, którzy nie – poniosą porażkę. Obecnie wspólnym wyzwaniem dla banków jest to, że technologia wspiera takie zmiany jak pożyczki wzajemne, co może zakłócić model biznesowy samej bankowości.