Odnawialne źródła energii (OZE) stają się w ostatnim czasie coraz bardziej powszechnym sposobem pozyskiwania energii z natury, który pozwala zredukować zużycie energii z paliw kopalnych. Z kolei wydobycie i spalanie tych drugich powoduje nieodwracalne skutki dla środowiska – między innymi częstsze występowanie ekstremalnych warunków pogodowych, powodzie, susze i burze, również w Polsce (jak wynika np. z raportu Europejskiej Agencji Środowiska „Zmiany klimatu, ich oddziaływanie i wrażliwość na te zmiany w Europie w 2016 r.”).
Aby połączyć „przyjemne z pożytecznym” – opłacalne inwestycje w OZE, pomoc dla gospodarstw domowych w generowaniu własnej zielonej energii oraz dążąc do zrealizowania celów klimatycznych Unii Europejskiej (UE) m.in. 20% łącznego zużycia energii w Unii ze źródeł odnawialnych do 2020 r., pojawiły się liczne programy wspierające zarówno przedsiębiorców jak i przedstawicieli gospodarstw domowych.
Do najbardziej wykorzystywanych źródeł energii odnawialnej zaliczamy:
- energię wodną – pozyskaną z płynących rzek, pływów, fal oraz prądów morskich
- energię wiatrową – pozyskaną z przemieszczających się mas powietrza
- energię słoneczną – pozyskaną z promieniowania słonecznego.
Ponadto OZE możemy otrzymać również w postaci biomasy (biodegradacji resztek odpadów powstałych w produkcji rolnej), biogazu (gazu będącego odpadem w przemyśle rolno-spożywczym), energię pozyskaną z ciepła ziemi, oceanów czy skał.
Mój Prąd
Obecnie możemy skorzystać między innymi z kilku rozwiązań, zainicjowanych na poziomie krajowym. Jednym z nich jest program dofinansowania mikroinstalacji fotowoltaicznych „Mój Prąd”. Szczegółowe informacje dotyczące programu możemy znaleźć pod tym adresem.
Pierwszy etap naboru wniosków zakończył się 13 stycznia 2020 r., natomiast mamy możliwość wzięcia udziału w drugim etapie, który będzie trwał do 18 grudnia 2020 (lub do wyczerpania środków alokacji). Celem tego programu jest zwiększenie produkcji energii elektrycznej z mikroinstalacji fotowoltaicznych.
Dotacja wynosi 50% kosztów kwalifikowanych mikroinstalacji wchodzącej w skład przedsięwzięcia, ale nie więcej niż 5000 zł na jedno przedsięwzięcie. Jest ona kierowana do osób fizycznych wytwarzających energię elektryczną na własne potrzeby, które mają zawartą umowę, regulującą kwestie związane z wprowadzeniem do sieci energii elektrycznej wytworzonej w mikroinstalacji.
Pierwszy etap zakończył się dotacją finansową dla ponad 27 000 instalacji fotowoltaicznych. Mimo trwającej obecnie sytuacji epidemiologicznej przewiduje się, że druga tura spotka się z podobnym zainteresowaniem.
Czyste Powietrze
Kolejnym rozwiązaniem mającym na celu przede wszystkim ograniczenie wnikania szkodliwych substancji do atmosfery, które powstają na skutek ogrzewania domów przestarzałymi źródłami ciepła oraz słabej jakości paliwem, jest program „Czyste Powietrze”. Nabór wniosków przewidziany został na lata 2018-2029.
Program kierowany jest do właścicieli i współwłaścicieli jednorodzinnych domów mieszkalnych lub wydzielonych w domach jednorodzinnych lokali mieszkalnych z wyodrębnioną księgą wieczystą. Jak również do osób, które uzyskały zgody na rozpoczęcie budowy jednorodzinnego budynku mieszkalnego, a budynek nie został jeszcze zgłoszony lub przekazany do użytkowania. Można uzyskać dotację lub pożyczkę na wymianę źródła ciepła oraz prace z tym związane. Wysokość dofinansowania zależna jest od wysokości miesięcznego dochodu na osobę w gospodarstwie domowym, a zakres prac od wieku budynku. Więcej informacji znaleźć można na tej stronie.
Choć procedura dofinansowania może okazać się dość skomplikowana, a wypłata środków czasochłonna, warto spróbować. Przy pisaniu wniosku można skorzystać z na przykład infolinii obsługiwanej przez Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, aby prawidłowo przygotować niezbędne dokumenty.
Ulga podatkowa
Ponadto, w ustawie z dnia 9 listopada 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych dochodów osiąganych przez osoby fizyczne, jest mowa, że podatnik będący właścicielem lub współwłaścicielem mieszkalnego jednorodzinnego ma prawo odliczyć od podatku wydatki poniesione w roku podatkowym na materiały budowlane, urządzenia i usługi, związane z realizacją przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w tym budynku, pod warunkiem, że zostanie zakończone w ciągu 3 lat licząc od końca roku podatkowego. Kwota tego odliczenia do maksymalnie 53 000 zł.
Programy samorządowe
Warto również sprawdzać na bieżąco jakie programy mają do zaoferowania nasze samorządy, jakie opcje są w danym momencie możliwe bądź planowane. Na ten moment m.in. w województwie dolnośląskim prowadzona jest analiza zapotrzebowania dotycząca wsparcia Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego na lata 2021-2027 dla bardziej przyjaznej dla środowiska niskoemisyjnej Europy, dzięki promowaniu czystej i sprawiedliwej transformacji energetycznej, zielonych i niebieskich inwestycji, gospodarki o obiegu zamkniętym oraz przystosowania się do zmian klimatu. Obszar wsparcia to kompleksowa modernizacja energetyczna budynków użyteczności publicznej. Kierowana jest do:
- jednostek samorządu terytorialnego [JST], ich związków i stowarzyszeń,
- jednostek organizacyjnych JST,
- jednostek sektora finansów publicznych, ich jednostek organizacyjnych,
- właścicieli budynków wykorzystywanych na potrzeby żłobków, szkolnictwa (w tym szkół wyższych) i publicznej służby zdrowia.
Maksymalny dopuszczalny poziom dofinansowania na poziomie projektu wynosi 55% kosztów kwalifikowanych (zgodnie z projektami dokumentów Komisji Europejskiej na perspektywę finansową 2021-2027, które odnoszą się m.in. do Dolnego Śląska).
Poziom ten może ulec zmniejszeniu w przypadku wystąpienia w projekcie m.in. pomocy publicznej. Minimalny wkład własny wnioskodawcy jako procent wydatków kwalifikowanych (pokryty ze środków własnych wnioskodawcy lub innych źródeł finansowania) wynosi 45% kosztów kwalifikowanych. Program ruszył w kwietniu, a a termin składania propozycji projektów trwa do 30 czerwca 2020 r. Więcej informacji na ten temat można uzyskać na tej stronie.
Spółdzielnie energetyczne
Dla mieszkańców Wrocławia korzystnym rozwiązaniem może okazać się inwestycja w instalację fotowoltaiczną, przetwarzającą światło słoneczne w energię elektryczną.
Osoby, które zdecydują się na takie rozwiązanie mogą liczyć na ulgi w postaci zwolnienia od podatku od nieruchomości budynków lub ich części podłączonych do instalacji fotowoltaicznych. Aby uzyskać takie zwolnienie, spełnione muszą być następujące warunki:
- należy ponieść koszt 15000 zł na instalację fotowoltaiczną lub jej montaż,
- uzyskać wpis do ewidencji Planu Gospodarki Niskoemisyjnej,
- wypełnić wniosek z oświadczeniami,
- złożyć deklarację lub korektę deklaracji wraz z wnioskiem i innymi dokumentami np. fakturą zakupu.
Fot. Pivi Energy, instalacja fotowoltaiczna w okolicy Wrocławia
Zwolnienie od podatku obowiązuje przez 5 lat licząc od 1 stycznia po roku, w którym wniosek został złożony. Ciekawy artykuł z większą ilością wskazówek znajdziemy tutaj.
Dla przedsiębiorców
Z kolei przedsiębiorstwa od lat mogą liczyć na unijne wsparcie finansowe w dziedzinie efektywności energetycznej w postaci dotacji lub pożyczek. Jednak wartość dofinansowania różni się między województwami. Informacji warto szukać tutaj oraz w lokalnych punktach informacyjnych nt. funduszy.
Inwestycja w przyszłość?
Jak się jednak okazuje Polska znalazła się wśród krajów, które najmniej efektywnie wykorzystywały unijne fundusze na zieloną transformację w latach 2014-2020 (według raportu Climate Action Network (CAN)-Europe).
Unia Europejska przewidziała znaczne środki na walkę ze smogiem i transformację energetyczną dla Polski, ale jedynie 7,7% z funduszy regionalnych UE na infrastrukturę związaną z zieloną energią, zostało wydane w naszym kraju. Ten niewykorzystany potencjał mógłby pomóc nam szybciej zbliżyć się do osiagnięcia przewidzianych celów klimatycznych i oszczedzania na energii elektrycznej (której ceny w czwartym kwartale 2019 były niemalże najwyższe w całej Unii).
Odnawialne Źródła Energii mają zwolenników jak i przeciwników. Z jednej strony wpływają na zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska naturalnego, przeciwnicy natomiast wskazują na duże koszty inwestycji takich rozwiązań oraz konieczność wsparcia ich poprzez tradycyjne elektrownie. Biorąc pod uwagę obydwa aspekty, możemy być jednak pewni, że więcej jest pożytku z takiego sposobu pozyskiwania energii, a koszty instalacji gwałtownie zmniejszają się w ciągu ostatnich kilku lat. Dodatkowo, pojawia się coraz więcej programów wspierających tego typu inwestycje, ktore czynią je bardziej korzystnymi w dłuższej perspektywie.
Pewnym jest fakt, że pozyskiwanie innych niż odnawialne źródła energii staje się coraz droższe bądź trudniejsze w realizacji, a zasoby paliw kopalnych kiedyś ulegną wyczerpaniu. Jeśli możemy już teraz stosować inne metody pozyskiwania energii, a przy tym pomóc naszej planecie w regeneracji i zaoszczędzić spory kapitał finansowy, powinniśmy podjąć działania mające na celu zapobiegnięcie ewentualnej katastrofie klimatycznej. Im więcej stworzymy dziś inwestycji dla odnawialnych, a przy tym niewyczerpalnych źródeł energii, tym bardziej pozytywny będzie wpływ na życie naszych dzieci i wnuków w przyszłości.