Europejscy ubezpieczyciele wspierają polski węgiel pomimo ryzyka dla zdrowia, życia i klimatu. Allianz, Generali i Munich Re ubezpieczają największą w Europie nową elektrownię węglową.
Opublikowane przez Unfriend Coal dane ujawniają, że główni europejscy ubezpieczyciele wspierają rozwój polskiego sektora węglowego, współpracując z firmami, które podważają międzynarodowe wysiłki na rzecz walki ze zmianami klimatycznymi i powodują tysiące przedwczesnych zgonów rocznie na całym kontynencie.
Polskie firmy planują budowę nowych elektrowni węglowych o łącznej mocy 10GW – w tym 3,2GW już w budowie – oraz rozwój nowych kopalni odkrywkowych, których złoża szacuje się na 3,2 miliarda ton węgla brunatnego, który jest najbrudniejszym rodzajem węgla.
Dirty Business: Insurance companies supporting the growth of Polish coal pokazuje, że europejscy ubezpieczyciele zainwestowali ponad 1,3 miliarda euro w polskie spółki węglowe i podpisali co najmniej 21 kontraktów obejmujących bieżącą działalność i nowe inwestycje od 2013 roku. Bez ochrony ubezpieczeniowej nowe projekty węglowe nie mogą powstać, a istniejące musiałyby zostać zamknięte.
Allianz, drugi co do wielkości ubezpieczyciel na świecie, jest na czele konsorcjum, które ubezpiecza największą elektrownię węglową w Europie obecnie w budowie – 1800 MW w Opolu, która ma rozpocząć działalność w 2019 roku. Do konsorcjum należy również Generali, Ergo Hestia i polski ubezpieczyciel PZU.
Badania organizacji pozarządowych wspierających Unfriend Coal ujawniają pięć firm, które są największymi ubezpieczycielami polskiego węgla: Należąca do Munich Re Ergo Hestia ubezpieczała 12 projektów od 2013 roku, Allianz – dziewięć, Generali – osiem, Filia Talanx, Tuir Warta – siedem i PZU – sześć.1
Sześć europejskich ubezpieczycieli finansuje ten sektor za pośrednictwem funduszy emerytalnych swoich filii w Polsce, inwestując ponad 1,3 mld euro w polskie spółki węglowe.2 AEGON, Allianz, Aviva, Nationale Nederlanden, AXA i Generali łącznie posiadają 8,6% udziałów PGE, największej polskiej spółki energetycznej. PGE planuje budowę ponad 5 GW nowych mocy węglowych, w tym Opole, a także nowe kopalnie odkrywkowe na złożach 2,2 mld ton węgla brunatnego. Dla porównania, PZU posiada 1,9% udziałów PGE.
Lucie Pinson, prowadząca kampanię z Unfriend Coal i autorka raportu, powiedziała:
„Ubezpieczyciele polskiego węgla wspierają branżę, która powoduje tysiące wczesnych zgonów rocznie. Stają tym samym po złej stronie walki z niebezpiecznymi zmianami klimatu, a także ryzykują pieniędzmi swoich udziałowców. Nie ma żadnego usprawiedliwienia dla wspierania nowych kopalń węgla i elektrowni, a ubezpieczyciele powinni jak najszybciej wycofać pokrycie i inwestycje z istniejących projektów. Organizacje pozarządowe będą uważnie obserwować ich działania i pociągać ich do odpowiedzialności.”
Rosnąca liczba ubezpieczycieli odwraca się od węgla. AXA, Zurich i SCOR ogłosiły ograniczenia 2017 r., a Swiss Re przedstawi podobną politykę w nadchodzących miesiącach. Spółki te, razem z 12 kolejnymi firmami ubezpieczeniowymi wycofały z sektora węglowego około 16 miliardów euro w akcjach i obligacjach.3
Allianz był jednym z pierwszych ubezpieczycieli, którzy zrezygnowali z węgla, ale jego polityka nie dotyczy 1 biliona dolarów funduszy, którym zarządza w imieniu stron trzecich. Munich Re podjęło ograniczone działania w stronę dezinwestycji. Generali jeszcze nie podjęło żadnych działań w sprawie węgla.
Rozmowy klimatyczne zwrócą uwagę na ubezpieczycieli wspierających najbardziej zanieczyszczający kraj w Europie.
Polska ma najbardziej zanieczyszczający sektor węglowy w Europie, który odpowiada za około 5830 przedwczesnych zgonów rocznie, w tym 4 690 poza granicami kraju.4 Najsilniejsze skutki odczuwają Niemcy i Włochy, z szacunkową liczbą 620 i 430 przedwczesnych zgonów. Zanieczyszczenie węglem może powodować udary, choroby serca i płuc oraz raka płuc.
W grudniu 2018 roku odbędzie się doroczna konferencja ONZ poświęcona zmianom klimatycznym, co sprawi, że cały świat dokładniej przyjrzy się polskiemu sektorowi węglowemu. Węgiel jest największym źródłem emisji dwutlenku węgla i w ubiegłym roku ONZ oznajmiła, że w celu osiągnięcia międzynarodowych celów klimatycznych5 konieczne jest zaniechanie budowy nowych elektrowni węglowych na świecie i przyspieszone zamykanie istniejących obiektów.
Kuba Gogolewski, z polskiej Fundacji „Rozwój TAK – Odkrywki NIE”, powiedział:
„Agresywne plany rozwoju polskich spółek węglowych podważają globalne wysiłki na rzecz walki ze zmianami klimatu. Firmy, które je ubezpieczają i finansują, nie mają gdzie się ukryć i muszą teraz podjąć stosowne działania, jeśli chcą chronić swoją reputację.”
Opole, niewiele ponad 100 km od Katowic, jest symbolem decyzji polskiego rządu o rozwoju sektora węglowego, bez względu na koszty dla zdrowia, klimatu i gospodarki. Państwowa spółka energetyczna PGE porzuciła ten projekt o wartości 2,2 mld euro jako nieopłacalny w 2013 r., ale został on odświeżony pod naciskiem politycznym ze strony rządu.6
Ostatnie badania przeprowadzone przez think tank finansowy Carbon Tracker pokazują, że ponad połowa zakładów energetycznych w UE już przynosi straty, a spadające koszty energii ze źródeł odnawialnych, ostrzejsze normy jakości powietrza i rosnące koszty dwutlenku węgla zwiększą je do 97% do 2030 r. Polska mogłaby uniknąć strat w wysokości 2,7 miliarda euro, zamykając nierentowne elektrownie węglowe.7
Kampania „Unfriend Coal” jest inicjatywą międzynarodowych organizacji obywatelskich, której celem jest pociągnięcie ubezpieczycieli do odpowiedzialności za swoje działania, bądź ich brak w kontekście zmian klimatu. Wzywa ona wszystkich ubezpieczycieli do nieudzielania ochrony ubezpieczeniowej żadnym nowym i istniejącym elektrowniom węglowym, kopalniom oraz powiązanym projektom infrastrukturalnym.
Wzywa ona również ubezpieczycieli do przyjęcia kryteriów dezinwestycji w oparciu o Globalną Listę Rezygnacji z węgla. Ubezpieczyciele powinni pozbyć się zarówno własnych aktywów, jak i aktywów zarządzanych w imieniu stron trzecich, wszystkich spółek, które:
- planują inwestycje w nowe elektrownie węglowe, kopalnie i powiązaną infrastrukturę;
- wytwarzają ponad 30% energii z węgla lub mają więcej niż 10 GW mocy węglowych;
- czerpią ponad 30% swojego przychodu z węgla lub produkują ponad 20 milionów ton węgla rocznie.
Ubezpieczyciele są na wyjątkowej pozycji jeśli chodzi o przyspieszenie transformacji energetycznej. Rezygnując z ubezpieczania i inwestowania w projekty węglowe, mogą poprawić zdrowie publiczne, zwiększyć długość życia tysięcy ludzi oraz znacząco wesprzeć dążenia do osiągnięcia międzynarodowych celów klimatycznych i walkę z niebezpiecznymi zmianami klimatu.