Według Organizacji Odzysku Opakowań Pro R3, w samym tygodniu promocji Black Friday w Polsce generujemy od 120 do 150 tys. ton odpadów opakowaniowych. Odpady te powinny trafiać do recyklingu a trafiają na wysypiska śmieci, do spalarni oraz często do środowiska naturalnego. Ma to niebagatelny wpływ na ekologię, a według raportów co roku ilość dokonywanych zakupów w tym okresie wzrasta.
Ostatni piątek listopada, popularny Black Friday, to coroczne święto zakupów i konsumpcjonizmu, które kusi atrakcyjnymi promocjami. Pozornie wszyscy są tutaj zadowoleni – z punktu widzenia kupujących to doskonały czas polowania na okazje, sklepy natomiast zaczynają osiągać największe obroty w skali roku. Oprócz sprzętu RTV AGD kupujemy też prezenty i wszystko to, co zbuduje nam klimat nadchodzących Świąt. Każdy z nabywanych przedmiotów jest w coś zapakowany, a w przypadku wysyłki dodatkowo zabezpieczony. Po doręczeniu opakowanie przesyłki staje się odpadem i tym powinni być szczególnie zainteresowani przedsiębiorcy.
Według danych Offerista Group Poland, aż 87% spośród ankietowanych osób kupujących w sieci twierdzi, że korzysta z promocji tego dnia. Z kolei BIOStat przygotował raport, w którym 62,5% badanych zadeklarowało, że zrobi zakupy w Black Friday, niezależnie od ich faktycznych potrzeb. Uwzględniając przy tym wzrostowy trend sprzedaży w te dni, który Instytut Ochrony Środowiska ocenił w 2022 roku na aż 118% względem roku poprzedniego, oznacza to, że mamy do czynienia z ogromną ilością opakowań wprowadzanych na polski rynek.
– Analizując problem odpadów w okresie Black Friday należy zwrócić szczególną uwagę na odpowiedzialność za odpady i przypomnieć wszystkim uczestnikom rynku, że nie jest to tylko odpowiedzialność kupujących. Finansowa odpowiedzialność za zbiórkę i recykling odpadów opakowaniowych spoczywa przede wszystkim na wprowadzających je na rynek, czyli właśnie na sklepach internetowych, sieciach handlowych, firmach sprzedających towary z zagranicy itd., o czym ci przedsiębiorcy nie zawsze wiedzą. Firmy, aby działać zgodnie z przepisami powinny podpisać odpowiednią umowę z organizacją odzysku – tłumaczy Szymon Dziak-Czekan z Organizacji Odzysku Opakowań Pro R3.
Brak wiedzy okazuje się ogromnym problemem, zarówno środowiskowym, jak i prawnym, ponieważ kontrolowane firmy, które nie spełniają obowiązku rejestracji oraz recyklingu ponoszą odpowiedzialność finansową. Według Organizacji Odzysku Opakowań Pro R3 w Polsce nieświadomych firm, niespełniających obowiązku recyklingu jest około trzydziestu tysięcy.
– Niestety, kadra zarządzająca często nie ma świadomości, że nawet w małych firmach nieprawidłowości związane z wprowadzanymi odpadami mogą wywołać bardzo dotkliwe sankcje. Mowa tutaj przede wszystkim o opłacie produktowej, która z prawnego punktu widzenia stanowi daninę publiczną. Innymi słowy, jest egzekwowana na podstawie ordynacji podatkowej, a zatem w taki sam sposób jak inne podatki – ocenia Mikołaj Maśliński z kancelarii MMLC, ekspert w zakresie sprawozdań BDO i opłat produktowych.
Opłata produktowa dotyczy przede wszystkim przedsiębiorców działających w branży retail. W praktyce, wpisowi do rejestru BDO podlegają zarówno jednoosobowe działalności gospodarcze, jak i międzynarodowe korporacje w formie spółki. Sprawa najczęściej dotyczy importerów, sklepów internetowych czy restauracji.
– Warto zauważyć, że pojawienie się Bazy Danych o Odpadach przyczynia się do wzrostu kontroli w tym obszarze. W zasadzie każdego tygodnia do naszej kancelarii wpływają zapytania o pomoc w rozliczeniu zaległych sprawozdań i opłat produktowych. Czasem jest to kilka tysięcy złotych, czasem setki tysięcy złotych plus odsetki. Dlatego też zachęcam przedsiębiorców, aby nie bagatelizować tej kwestii – dodaje Mikołaj Maśliński.
Black Friday znacząco przyczynia się do powstawania odpadów w Polsce, a tych statystyczny Polak produkuje już średnio 358 kg rocznie. Pomimo szerokich kampanii informacyjnych, wielu regulacji prawnych i porządkowych, w Polsce nadal prawie połowa z 13 mln ton odpadów komunalnych ląduje na wysypiskach śmieci, zamiast zostać poddana recyklingowi.
– W samym tygodniu promocji generujemy od 120 do 150 tys. ton odpadów opakowaniowych, które następnie trafiają na wysypiska lub do spalarni. Dlatego apelujemy o rozwagę w zakupach oraz decyzję zawczasu o tym, co zamierzamy zrobić z powstałym odpadem. Często wydaje nam się, że jedno malutkie opakowanie, koperta z folią bąbelkową, tacka, siatka czy wstążka po prezencie nie zrobi różnicy, jednak jak przemnożymy te drobiazgi przez ilość gospodarstw domowych, ilość zaczyna robić wrażenie – tłumaczy Szymon Dziak-Czekan.