W tym roku w ramach Akcji Czysta Odra i Akcji Czysta Wisła nie tylko posprzątamy największe polskie rzeki, ale rozpoczynamy też akcje na terenie wiślanych i odrzańskich mokradeł – zapowiadają organizatorzy. Mokradła to nie tylko jedna z ostatnich ostoi bioróżnorodności, miejsce życia wielu rzadkich gatunków, to także ogromny rezerwuar wody, niezwykle istotny z punktu widzenia walki ze zmianami klimatu, powodziami i suszą.
Przez wieki ludzie osuszali bagna, moczary, trzęsawiska i inne tereny podmokłe. Panowała opinia, że to bezwartościowe nieużytki a nawet źródło niebezpieczeństw oraz chorób. Obecnie naukowcy mają całkowicie inną opinię. Szczególnie w dobie zmian i ocieplania klimatu mokradła, rozlewiska, doliny rzeczne są kluczowe w walce z efektami globalnego ocieplenia.
Bez mokradeł i naturalnych rzek tracimy zasoby wody pitnej, coraz częściej zagrażają nam powodzie i jedocześnie świat pustynnieje. Mokradła pomagają walczyć z kryzysem klimatycznym, bo ochładzają one teren, kumulują wodę oraz zatrzymują dwutlenek węgla lepiej niż lasy tropikalne. Dlatego z okazji Światowego Dnia Mokradeł przypominamy jak ważną rolę spełniają.
W skali globalnej torfowiska magazynują dwa razy więcej dwutlenku węgla niż światowe lasy. Tereny podmokłe są zatem kluczowymi ekosystemami, które należy nie tylko zachowywać, ale odtwarzać i renaturyzować! Żyje i rozmnaża się na nich do 40 proc. gatunków na naszej planecie. Oczyszczają one również wodę, chronią przed powodziami.
Mokradła to naturalne zbiorniki retencyjne
W dodatku wiele skuteczniej niż sztuczne zbiorniki magazynują wodę oraz wpływają regulująco na odpływ wód w rzekach i glebach. Mokradła i złoża torfowe, zatrzymujące wody roztopowe, obniżają również odpływ z wezbrań i wiosennych powodzi. Mokradła i torfowiska wydłużają cykl obiegu wody i poprawiają bilans wodny kraju. Dzięki mokradłom podpiętrzana jest warstwa wodonośna w glebie, co zwiększa zasoby wód podziemnych i chroni lasy przed wysychaniem i pożarami.
W Polsce, jak wynika z danych Instytutu Melioracji i Użytków Zielonych, mokradła występują na powierzchni ok. 4,4 mln ha, co stanowi niemal 14 proc. kraju. Z tego 4 proc. zajmują torfowiska o powierzchni większej niż 1 ha. We wszystkich torfowiskach zmagazynowanych jest 35 mld m3 wody, czyli dwukrotnie więcej niż we wszystkich polskich jeziorach.
Znamy już datę trzeciej edycji Akcji Czysta Odra
– „W 2024 główne akcje będziemy prowadzić od 26 kwietnia do 5 maja, ale oczywiście chronimy rzeki non stop przez cały rok” – mówi nam Dominik Dobrowolski, inicjator międzynarodowej akcji sprzątania rzek.
Aby wziąć udział, należy skontaktować się z Regionalnymi Organizatorami Akcji Czysta Odra i zgłosić swoje działania. Dzięki wsparciu Credit Agricole Bank Polska i EFL – Wiedza i Biznes można uzyskać jeden ze 100 grantów dla lokalnych organizatorów. Szczegóły można znaleźć na wydarzeniu Akcji Czysta Odra oraz na profilu Akcji Czysta Wisła.
Akcje odbywają się dzięki pomocy regionalnych koordynatorów i partnerów ze Stowarzyszenia EKO-UNIA, Fundacji WROC ma MOC, CEE HYDROPOLIS , KPWK Krosno Odrzańskie i Stowarzyszenia Wywrotka ze Szczecina, a także poprzez zaangażowaniu setek lokalnych organizatorów z organizacji pozarządowych, samorządów, placówek oświatowych, firm oraz wielu wspaniałych ludzi.
W poprzednich dwóch edycjach w sprzątaniu Odry i jej dopływów wzięło udział ponad 30 tys. wolontariuszek i wolontariuszy z Czech, Polski i Niemiec.