Peruwiańczyk Saúl Luciano Lliuya przeciw koncernowi RWE – brzmi niewiarygodnie, ale to fakt. W sądzie w niemieckim mieście Hamm (Nadrenia Północna-Westfalia) trwa proces, który może istotnie wpłynąć na koncerny energetyczne. Peruwiański rolnik i górski przewodnik żąda od niemieckiego koncernu RWE pokrycia strat, jakie wywołują zmiany klimatu w jego rodzinnej miejscowości Huaraz.
Teraz rozpocznie się postępowanie dowodowe mające ustalić, czy koncern wpływa na problemy po drugiej stronie globu. To przełomowy proces. Od teraz inwestorzy w paliwa kopalne na całym świecie powinni uwzględnić w swoim portfelu ryzyko procesowe i nie tylko.
Na podstawie decyzji wydanej przez Wyższy Sąd Krajowy w Hamm rozpoczęło się postępowanie dowodowe w sprawie Saúl Luciano Lliuya z Peru przeciw koncernowi RWE. To pierwszy taki przypadek, kiedy sąd uznał, że prywatna firma jest odpowiedzialna za zmiany klimatu. Teraz ma być ustalone czy firmie można przypisać to, że jej aktywność wpływa na szkody albo na ryzyko poniesienia szkody przez osobę prywatną.
Według badań przeprowadzonych przez hamburską prawniczkę dr Rodę Verheyen, podstawa prawna dla wydanej w Hamm decyzji zachodzi w podobnej formie w 50 państwach na świecie. Dlatego, zdaniem organizacji Germanwatch, decyzja sądu implikuje jednocześnie obowiązki prawne dla znacznej liczby emitentów na całym świecie. Udziałowcy inwestorów w paliwa kopalne muszą sobie zdawać sprawę z ryzyka procesowego, pociąga to bowiem za sobą konieczność utworzenia rezerw finansowych. Zdaniem Germanwatch informacja ta może wpłynąć na przyszłe decyzje inwestorów.
„Wstąpienia na drogę postępowania dowodowego w tym przypadku oznacza otwarcie nowego rozdziału w historii prawodawstwa” – twierdzi prawniczka Roda Verheyen. „Sąd w Hamm podtrzymał stanowisko podczas spotkania wyjaśniającego 13 listopada 2017 r. – główni emitenci gazów cieplarnianych muszą podjąć działania ochronne przeciwdziałające szkodom wyrządzonym w wyniku zmian klimatu. Obecnie, w tym konkretnym przypadku, możemy udowodnić, że koncern RWE przyczyniał się i nadal będzie się przyczyniać do ryzyka topnienia lodowców andyjskich w Huaraz” – dodaje prawniczka.
Powód Saúl Luciano Lliuya został poinformowany o decyzji sądu telefonicznie – powrócił do Peru po spotkaniu wyjaśniającym.
„To naprawdę sukces, nie tylko dla mnie, ale dla wszystkich osób mieszkających w Huaraz czy gdziekolwiek na świecie, narażonych na niebezpieczeństwo ze względu na zmiany klimatu. Od teraz wiemy, że firmy i koncerny, które przyczyniają się do zmian klimatu będą musiały ponieść odpowiedzialność. Następny krok to udowodnienie, że sam koncern RWE wpływa na topnienie lodowców w Peru. Przed nami jeszcze długa droga, ale jako osoba chodząca po górach jestem przyzwyczajony do długich, trudnych i wyczerpujących szlaków” – zapowiada Peruwiańczyk.
Klaus Milke, prezes organizacji ekologicznej Germanwatch dodaje:
„Gratulujemy panu Saúl Luciano Lliuya. Nie chciał być ofiarą, a ten precedens wzbudził już nadzieje wielu osób dotkniętych zmianami klimatu. Niemniej jednak nie może być długofalowym rozwiązaniem, że osoby znajdujące się w najtrudniejszej sytuacji na całym świecie będą musiały występować na drogę sądową w walce o swoje prawa. Liczymy teraz na działania polityczne mające na celu ochronę poszkodowanych osób i pociągnięcie do odpowiedzialności podmiotów emitujących”.
Decyzja jest dobrym argumentem za przyczynowością prawną w sprawach, które nie były wcześniej przyjęte. Ma to szczególne znaczenie w kontekście negatywnego orzeczenia Federalnego Sądu Najwyższego w sprawie kwaśnych deszczów z 1987 r.
Obecnie sprawa peruwiańskie go rolnika wchodzi na nowy etap – postępowanie dowodowe. Po tym jak sąd zaakceptował argumentację prawną, należy teraz udowodnić konkretne roszczenia powoda przed sądem. Czy dom Saúl Luciano Lliuya rzeczywiście jest narażony na zniszczenie przez powódź wywołaną topnieniem lodowca? Czy historyczne emisje koncernu RWE od początku ery przemysłowej rzeczywiście wynoszą połowę emisji światowych?
I czy można udowodnić, że te emisje przyczyniły się do ryzyka powodzi w Huaraz? Kwestie te będą od teraz odgrywały kluczową rolę.